Er zijn ook uitzonderlijke gevallen waarbij betaling in natura een meer controversiële of dubbelzinnige lading krijgt, vooral wanneer het om persoonlijke diensten of fysieke tegenprestaties gaat. In Nederland zijn dergelijke constructies juridisch en ethisch gevoelig, zeker wanneer er sprake is van ongelijkheid of druk.
Toch hoeft betalen in natura niet per definitie iets schimmigs te zijn. In de agrarische sector of onder kunstenaars zijn er nog steeds ruilovereenkomsten waarbij geen euro aan te pas komt. Ook sommige wellnesspraktijken of ambachtslieden hanteren deze methode, bijvoorbeeld bij vaste klanten of vrienden.
Wettelijk gezien is betaling in natura toegestaan, zolang beide partijen vrijwillig instemmen en er geen sprake is van uitbuiting of wettelijke overtredingen. In sommige gevallen moet de tegenprestatie wel als inkomen worden opgegeven bij de Belastingdienst, afhankelijk van de waarde ervan.