Wat begon als een feestelijke avond op de kermis in een middelgrote Nederlandse stad, eindigde in een regelrechte chaos. Meerdere kermisexploitanten kwamen op de vuist met een groep jongeren, nadat die herhaaldelijk voor overlast zorgden. Volgens ooggetuigen zou de groep zich provocerend hebben gedragen richting zowel de bezoekers als het personeel van de attracties. Toen de sfeer grimmig werd en woorden plaatsmaakten voor daden, sloegen de stoppen door.
Exploitanten, die vaak van generatie op generatie hun brood verdienen op de kermis, lijken het zat te zijn. Wat volgens hen begon met treiterijen, vandalisme en verbale agressie, escaleerde uiteindelijk in een fysieke confrontatie. Verschillende video’s van het incident circuleren inmiddels op sociale media, waarin te zien is hoe een handvol exploitanten verhaal gaat halen bij een groep jongeren – wat al snel uitmondt in een handgemeen.
De politie moest eraan te pas komen om de partijen uit elkaar te halen. Twee jongeren werden ter plekke aangehouden voor belediging en het niet opvolgen van aanwijzingen. Een van de kermisexploitanten liep lichte verwondingen op. De gemeente spreekt van een “teleurstellend incident” en benadrukt dat er maatregelen zullen volgen, waaronder cameratoezicht en extra beveiliging tijdens drukke avonden. Maar onder exploitanten heerst frustratie: zij voelen zich steeds vaker in de hoek gedrukt.
“Wij zijn elke keer de klos”
Verschillende kermisfamilies laten weten dat het steeds moeilijker wordt om in bepaalde steden normaal hun werk te doen. “Je probeert er een mooi feest van te maken voor jong en oud,” zegt een woordvoerder van een exploitantenfamilie. “Maar als er telkens groepen jongeren komen die niets anders doen dan rellen, provoceren en dingen slopen, dan knapt er een keer iets.”
Volgens meerdere exploitanten gaat het opvallend vaak om dezelfde doelgroep: jongeren die in groepjes rondhangen, vaak in het bezit van scooters en e-bikes, en die zich weinig aantrekken van gezag. “De groep die het verpest, bestaat vaak uit jongens van niet-Nederlandse komaf,” zegt een van de betrokkenen. “Dat is geen racistische opmerking, dat is gewoon wat wij zien in de praktijk.” Hij benadrukt dat het hier niet gaat om afkomst, maar om gedrag – en dat juist dát het gespreksonderwerp zou moeten zijn.
De uitbaters klagen al langer over toenemende onveiligheid en een gebrek aan handhaving. “Als je bij de botsauto’s staat, moet je meer letten op of je geen klap krijgt dan op of het kaartjessysteem werkt,” grapt een andere exploitant cynisch. “En als je daar dan iets van zegt, dan ben jij ineens de agressor. Dan ben je ‘racistisch’, of ‘te streng’. Maar hoe lang laten we dit nog gebeuren?”
Bezoekers tussen wal en schip
Ook reguliere kermisbezoekers – gezinnen met kinderen, stelletjes, toeristen – beginnen het te merken. De sfeer op veel kermissen is niet meer wat het ooit was. “Je komt voor een leuke avond, maar na een uur wil je eigenlijk alweer weg,” zegt een jonge vader die met zijn dochter op het evenement was. “Er hangen groepjes rond die niets met de attracties te maken hebben. Ze zijn alleen maar aan het kijken hoe ze kunnen stoken.”
Volgens hem ontbreekt het aan duidelijke handhaving. “Als ik een biertje drink en mijn bekertje verkeerd weggooi, krijg ik een boete. Maar deze gasten maken er een sport van om opzettelijk over stoelen heen te springen, kassa’s uit te dagen, en er is niemand die ingrijpt. Tot de exploitanten het zelf doen.”
En juist dáár wringt de schoen. Want zodra een uitbater zijn geduld verliest en voor zichzelf opkomt, is hij vaak degene die de rekening gepresenteerd krijgt. “Wij zijn de eerste die een gebiedsverbod krijgen of geen vergunning meer krijgen voor volgend jaar,” zegt een teleurgestelde kermisexploitant. “Terwijl wij hier gewoon komen om te werken, belasting te betalen en mensen een mooie dag te bezorgen.”
Behoefte aan harde aanpak
Volgens lokale ondernemersverenigingen moet de politiek wakker worden. “De kermis is meer dan alleen suikerspinnen en draaimolens,” zegt een woordvoerder van de plaatselijke winkeliersvereniging. “Het is ook een economische motor, zeker voor horeca en detailhandel. Maar als de openbare orde niet op orde is, gaan mensen wegblijven. En dat is voor niemand goed.”
Er klinken steeds vaker geluiden dat het tijd is voor een andere aanpak. Extra cameratoezicht, meer boa’s op drukke momenten, en een nultolerantiebeleid voor overlastgevers. Sommige gemeenten experimenteren al met persoonsgerichte gebiedsverboden voor notoire raddraaiers. Ook wordt gekeken naar de inzet van jongerenwerkers die preventief het gesprek aangaan met overlastplegers.
Maar voorlopig is het vooral de kermis zelf die opdraait voor de ellende. De schrik zit er goed in. Sommige exploitanten overwegen zelfs om bepaalde steden te vermijden. “Dan maar geen omzet,” zegt een van hen. “Want als dit de nieuwe standaard wordt, dan houden wij het voor gezien.”
Slotakkoord met bittere nasmaak
Waar de kermis ooit stond voor onbezorgd plezier, lijkt het nu steeds vaker het toneel van spanningen en confrontaties. En dat werpt een schaduw op wat ooit een van de meest geliefde volksfeesten van Nederland was. De vraag is nu niet alleen hoe het zo ver heeft kunnen komen – maar vooral: wie gaat het oplossen?