Koningsdag is altijd al een feest geweest waar Nederlanders hun remmen loslaten. Maar wat we zagen op 27 april 2025, sloeg echt alles. Het leek wel alsof heel Nederland had besloten dat schaamte niet meer bestond. Grenzen vervaagden, normen verdwenen en fatsoen was soms ver te zoeken. Van stelletjes die zich zonder gêne lieten gaan midden op straat tot mensen die zonder blikken of blozen hun behoefte deden op de drukste pleinen – Koningsdag 2025 zette een nieuwe standaard.
Wie dacht dat hij alles al had gezien, kwam deze Koningsdag bedrogen uit. Natuurlijk, elk jaar is er wel wat te beleven: dronken mensen die dansen op kliko’s, toeristen die onder de indruk zijn van onze oranjegekte en kinderen die vol enthousiasme hun oude speelgoed proberen te verkopen. Maar dit jaar leek alles een tandje extremer. Of beter gezegd: compleet losgeslagen.
Een van de opvallendste beelden die op social media rondging, was die van een meisje dat midden op een overvol plein doodleuk haar behoefte stond te doen. Geen struik, geen verborgen steegje, nee: gewoon pontificaal in de drukte. Waar anderen misschien nog even zouden twijfelen of zich ongemakkelijk zouden voelen, stond zij daar met een gezicht alsof het de normaalste zaak van de wereld was. Geen schaamte, geen gêne, geen haast. Gewoon: ‘ik moet nu, dus ik doe het nu.’
En dit was geen incident. Overal in het land kwamen vergelijkbare taferelen voorbij. In parken, op straten, zelfs vlakbij de podia waar artiesten optraden. Mensen die normaal misschien wat terughoudend zouden zijn, leken zich compleet over te geven aan de sfeer. Alles mocht. Alles kon. Alles gebeurde ook echt.
Sommige mensen zullen zeggen: “Ach, dat hoort toch bij Koningsdag?” En natuurlijk, een beetje losgaan hoort erbij. Maar 2025 ging duidelijk een stap verder. Misschien heeft het te maken met de afgelopen jaren waarin mensen vaker thuis zaten, waarin feestjes afgelast werden en festivals stilvielen. Misschien was dit het grote inhaalmoment, het collectieve loslaten van alle opgekropte energie.
Of misschien is er iets fundamenteel veranderd in onze cultuur. Want het valt niet te ontkennen: we leven in een tijd waarin alles moet kunnen. Waarin iedereen vooral ‘zichzelf moet kunnen zijn’ en waarin schaamte bijna ouderwets lijkt. Waar vroeger nog werd gekeken naar normen en fatsoen, wordt nu eerder gekeken naar persoonlijke vrijheid en expressie. En Koningsdag 2025 was daar de ultieme uiting van.
Het beeld van die plaspauze midden op straat werd dan ook niet massaal veroordeeld. Sterker nog: veel reacties waren positief. “Goed dat ze gewoon zichzelf is,” zeiden sommigen. “Waarom moeilijk doen als het makkelijk kan?” vroegen anderen zich hardop af. Natuurlijk waren er ook mensen die hun wenkbrauwen fronsten, maar het gros leek vooral te denken: “Tja, het is Koningsdag.”
Opvallend was ook hoe weinig politie en handhavers ingrepen. Natuurlijk, bij excessen traden ze op, maar voor dit soort ‘kleinere’ uitspattingen leek men vooral de andere kant op te kijken. Misschien ook wel logisch: met honderdduizenden mensen op de been is het onmogelijk om alles te controleren. Bovendien, wie wil er nu een feestje verstoren om zoiets relatief onschuldigs?
Wat Koningsdag 2025 vooral liet zien, is dat we collectief een drempel zijn overgegaan. Waar we vroeger misschien stiekem giechelden of bloosden bij ongepaste taferelen, halen we nu onze schouders op. Iedereen mag zichzelf zijn, en blijkbaar hoort daar tegenwoordig ook bij dat je zonder schaamte je behoefte doet midden in een feestende menigte.
Of dit een goede ontwikkeling is, daar kun je natuurlijk over discussiëren. Aan de ene kant is het mooi dat mensen zich vrij voelen. Dat ze durven loslaten en genieten zonder zich constant zorgen te maken over wat anderen denken. Aan de andere kant kun je je afvragen waar de grenzen liggen. Want laten we eerlijk zijn: een beetje beschaving mag best blijven bestaan, zelfs op Koningsdag.
Toch kunnen we niet anders dan concluderen: Koningsdag 2025 was historisch. Niet vanwege de grote artiesten die optraden, niet vanwege de gigantische vrijmarkten of de oranjezon die de hele dag scheen. Nee, het was historisch omdat het het jaar was waarin Nederland besloot dat schaamte geen plaats meer had op ons nationale feest.
Wat ons betreft: geniet lekker, wees vrij, maar hou het wel een beetje netjes. Want vrijheid is geweldig – maar respect voor elkaar is minstens zo belangrijk.
