Een recente situatie op social media trok de aandacht. Iemand deelde een video van een wielrenner die zonder vaart te minderen over een kruispunt scheurde en daarbij een andere weggebruiker aantikte. In de reacties regende het meningen: “Moet ‘ie niet stoppen bij die haaientanden?” en “Typisch weer zo’n roekeloze fietser!” Maar tot ieders verbazing bleek uit de reactie van een verkeersdeskundige dat de wielrenner volgens de regels géén fout had gemaakt.
Dat is natuurlijk niet wat je wilt horen als jouw spiegel eruit ligt en je verzekering met de armen over elkaar staat te kijken. Maar het leert ons wel iets belangrijks: verkeer is niet altijd zo zwart-wit als we denken.
Het zit zo: haaientanden geven aan dat je voorrang moet verlenen aan verkeer op de kruisende weg. Als een fietser of wielrenner op een voorrangsweg rijdt, en jij nadert vanaf een zijstraat met haaientanden, dan moet jíj stoppen – ook al lijkt het alsof hij vanuit het niets komt aanstormen. En als beide partijen haaientanden hebben, bijvoorbeeld op een gelijkwaardige kruising met fietspad, dan hangt het volledig af van de bewegwijzering en de rijrichting.
Wielrenners hebben bovendien nog een ander voordeel: ze mogen vaak gebruik maken van fietspaden én rijbanen, afhankelijk van de verkeerssituatie. Daardoor duiken ze soms op plekken op waar je ze niet verwacht – en eerlijk is eerlijk, hun snelheid is niet te vergelijken met die van een doorsnee fietser. Daardoor worden ze in het verkeer regelmatig onderschat.
Maar goed, al die nuance is natuurlijk ver te zoeken als jij net met een schok tot stilstand bent gekomen en iemand jouw auto heeft geraakt zonder ook maar te remmen. Dan voelt het allesbehalve eerlijk. Je hebt het gevoel dat je alles volgens het boekje deed. Tot je dus ontdekt: de regels zaten net even anders in elkaar.
Dat roept frustratie op, vooral omdat veel mensen hun verkeerskennis baseren op gevoel, routine of wat ze ooit op hun achttiende bij het CBR leerden. En laten we eerlijk zijn: wie leest er nou écht jaarlijks het wegenverkeersreglement door om bij te blijven? Juist. Niemand.
Dus wat kunnen we hiervan leren? Allereerst dat het loont om af en toe je kennis op te frissen. Verkeer verandert. Nieuwe regels, nieuwe voertuigen, nieuwe situaties. Denk aan e-bikes, fatbikes, speed pedelecs – allemaal variaties die sneller en minder voorspelbaar zijn dan de oude vertrouwde stadsfiets. En voor al die nieuwe verkeersspelers gelden weer nét iets andere regels.
Ten tweede: blijf altijd alert. Ook als jij denkt dat je voorrang hebt, is het soms beter om toch even af te remmen en te kijken. Niet omdat jij fout zit, maar omdat de ander jou misschien niet ziet – of zich van geen kwaad bewust is.